Anıl YMM

KATMA DEĞER VERGİSİ

117 SERİ NO.LU GENEL TEBLİĞİ İLE YAPILAN

DEĞİŞİKLİKLER

            KDV Tevkifat uygulaması

            3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 9/1 maddesi “Mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanunî merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir.”, 29/4.maddesi ile de “Maliye ve Gümrük Bakanlığı vergi indirimi uygulamasında doğabilecek aksaklıkları, vergi mükerrerliğine ve vergi muafiyetine meydan vermeyecek şekilde, bu Kanunun ana ilkelerine uygun olarak gidermeye ve indirimle ilgili usul ve esasları düzenlemeye yetkilidir.” Denilerek Katma Değer Vergisinde tevkifat uygulamasına ve bu konudaki iade taleplerinin yerine getirilmesine ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır.

            Bakanlık bu yetkisine istinaden 14.04.2012 tarih ve 28264 sayılı Resmi Gazetede 117 seri numaralı Katma Değer Vergisi Genel Tebliğini yayımlamıştır.  Tebliğin 9.maddesine göre “yürürlük tarihi” yayımını izleyen aybaşı olduğundan, söz konusu tebliğ 1 Mayıs 2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

            Yazımızda, tebliğin “KDV Tevkifat Uygulaması” bölümü, özet olarak siz okuyucularımıza sunulacağı gibi, eski uygulamalarla yeni uygulanacak konular arasındaki farklılıklar da anlatılmaya çalışılacaktır.

            Tebliğin “KDV Tevkifat Uygulaması” bölümünde öne çıkan hususlara başlıklar halinde göz atalım;

-          İkametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezleri Türkiye’de bulunmayanlar ile bunların dışındaki mükelleflerle ilgili KDV’nin güvence altına alınmasını sağlamak,

-          İşlemlere taraf olanlar kendine mal teslim edilen veya hizmet ifa edilen kişi ve kurumlardır.

-          KDV tevkifatı ihtiyari bir uygulama değildir ancak, bu kapsama alınmamış işlemlerde de alıcılar tarafından tevkifat yapılması mümkün değildir.  

Tevkifat uygulaması, hesaplanan KDV’nin teslim veya hizmeti yapanlar tarafından değil bu işlemlere muhatap olanlar (mal ya da hizmeti satın alanlar) tarafından kısmen veya tamamen vergi sorumlusu sıfatıyla beyan edilip ödenmesidir.

            Tamamen veya kısmen ifadelerinden de “tam tevkifat”(hesaplanan verginin tamamının işleme muhatap olan alıcılar tarafından beyan edilip ödenmesi) veya “kısmi tevkifat” (hesaplanan verginin Bakanlıkça belirlenen kısmının, işleme muhatap olan alıcılar tarafından, diğer kısmının teslim veya hizmeti yapan tarafından beyan edilip ödenmesi) işlemlerini anlamak gerekir. 

            Yapılan tevkifat, Genel Bütçeli İdareler (Bütçenin I sayılı listesinde yer alan kuruluşlar) hariç, tevkifatın yapıldığı (İşlemin vuku bulduğu) dönemde 2.No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilecektir. 

            Genel Bütçeli İdareler, tevkif ettikleri KDV tutarını beyan etmeyerek doğrudan gelir kaydedecekler, Genel Bütçeli İdareler dışındaki kurum ve kuruluşlar ise yapacakları KDV tevkifatını 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edecek ve ödeyeceklerdir. KDV mükellefiyeti bulunmayan Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi mükelleflerinin, 2.no.lu KDV Beyannamesini Kurumlar Vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairesine vermeleri gerekmektedir.

            Sorumlu sıfatıyla beyan edilen KDV tutarı, beyanın yapıldığı ay içinde verilmesi gereken KDV beyannamesinde indirim konusu yapılabilecektir.

 Bundan sonraki bölümleri, konunun daha iyi anlaşılabilmesi bakımından,  mümkün olduğunca sorulu-cevaplı açıklamaya çalışalım.

            Tam Tevkifat Uygulanacak İşlemler Nelerdir?

            Aşağıda açıklanacak bölümler kapsamındaki işlemler üzerinden hesaplanan KDV’nin tamamı, mal ya da hizmetin alıcıları tarafından tevkifata tabi tutulacaktır.  Bunların dışındaki işlemlerde tem tevkifat uygulanması mümkün değildir.

-          İkametgâhı, işyeri, kanuni merkezi ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayanlar tarafından yapılan işlemler.

Yukarıda sayılanların Türkiye’de yaptıkları hizmetler ile bunların yurt dışında yaptığı ancak Türkiye’de faydalanılan hizmetler bu kapsamda değerlendirilmelidir.

-          Serbest Meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler

Gelir Vergisi Kanunu’nun 18.maddesi kapsamına giren kişilere yapılacak ödemeler bu kapsamda değerlendirilecektir.

-          Kiralama işlemleri

Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiraya verilmesi aşağıda belirtilen hallerde bu kapsamda değerlendirilecektir.

Kiralama işleminin KDV'den müstesna olması halinde, mükellef veya sorumlu sıfatıyla KDV beyan edilmeyecektir.

·         Kiraya verenin başka faaliyetleri nedeniyle KDV mükellefiyetinin bulunmaması ve kiracının KDV mükellefi olması,

Ayrıca Kiracının,

·         KDV’den istisna olan işletmeler (Banka ve sigorta şirketleri gibi)

·         Arızi olarak KDV mükellefiyeti tesis ettirilerek beyanname veren mükellefler

·         Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli cetvellerde yer alan idare kurum ve kuruluşlar,

Olması hallerinde KDV söz konusu kiracılar tarafından bu bölüm kapsamında tevkifata tabi tutulacaktır.

-          Reklam Verme İşlemleri

KDV mükellefi olan gerçek veya tüzel kişiler, KDV mükellefi olmayan,

·         Amatör spor kulüplerine, oyuncularının formalarında gösterilmek,

·         Şahıslara veya kuruluşların bina, arsa, arazi gibi yerlerde duvarlara yazılmak, pano olarak yerleştirmek,

·         Gerçek ve tüzel kişiler tarafından yayımlanan dergi, kitap ve yazılı eserlerde yayımlanmak ve reklam vermek,

·         Basit usulde vergilendirilenler

·         Faaliyetleri KDV’den istisna olan işletmeler (Banka ve Sigorta Şirketleri gibi)

·         Arızi olarak KDV beyanname vermeleri uygun görülenler

·         5018 Sayılı Kanuna ekli cetvelde yer alan idare ve kuruluşlar,

Olmaları halinde, reklam hizmetine ait KDV, hizmeti alanlar tarafından bu bölüm kapsamında tevkifata tabi tutulacaktır. 

Kısmi Tevkifat Uygulaması nedir ve Uygulayacak Alıcılar Kimlerdir?

            Aşağıda açıklanacak bölümler kapsamındaki işlemlerde, işlem bedeli üzerinden hesaplanan KDV’nin Tam Tevkifat uygulamasındaki gibi tamamı değil, bu işlemler için belirlenen oranlardaki kısmi alıcılar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilip ödenmesi, tevkifata tabi tutulmayan kısmın ise satıcılar tarafından mükellef sıfatıyla beyan edilip ödenmesi kısmi tevkifat uygulamasıdır.

            Bu noktada dikkat edilmesi gereken, KDV tevkifatı yapmak üzere sorumlu tutulabilecekler iki grup halinde sayılmıştır.

1-      KDV mükellefleri (sadece sorumlu sıfatıyla KDV ödeyenler hariç)

2-      Belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun veya olmasın)

·         5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar, il özel idareleri ve bunların teşkil ettikleri birlikler ile belediyelerin teşkil ettikleri birlikler ve köylere hizmet götürme birlikleri,

·         Birinci bölümde sayılanlar dışındaki, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları,

·         Döner Sermayeli Kuruluşlar,

·         Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları,

·         Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları,

·         Bankalar, KİT’ler, Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar,

·         Organize Sanayi Bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dâhil bütün borsalar,

·         Yarıdan fazla hissesi sayılan kurum ve kuruluşlara ait olan kurum ve kuruluşlar,

·         Payları İMKB’de işlem gören şirketler

·         Kalkınma ve Yatırım ajansları (Okul aile birlikleri ile Sağlık Bakanlığına bağlı aile hekimliği kurumları bu kapsamda değildir.)

Kısmi Tevkifat Uygulanacak Hizmetler Nelerdir?

Hizmet ifa edilirken bu amaçla kullanılan mallara ait tutarlar hizmet bedelinden düşülmeyerek, hizmetin yerine getirilmesinde kullanılan mallar da hizmet bedeline dâhil edilerek bu bedel üzerinden KDV hesaplanacak ve tevkifat da bu toplam tutar üzerinden yapılacaktır. Aşağıda belirtilen hizmetler bu kapsamda değerlendirilecektir.

·         Yapım İşleri ile Bu İşlerle Birlikte İfa Edilen Mühendislik-Mimarlık ve Etüt-Proje Hizmetleri

·         Etüt, Plan-Proje, Danışmanlık, Denetim ve Benzeri Hizmetler

·         Makine, Teçhizat, Demirbaş ve Taşıtlara Ait Tadil, Bakım ve Onarım Hizmetleri

·         Yemek Servis ve Organizasyon Hizmetleri

·         İş Gücü Temin Hizmetleri

·         Yapı Denetim Hizmetleri

·         Fason Olarak Yaptırılan Tekstil ve Konfeksiyon İşleri, Çanta ve Ayakkabı Dikim İşleri ve Bu İşlere Aracılık Hizmetleri

·         Turistik Mağazalara Verilen Müşteri Bulma/Götürme Hizmetleri

·         Spor Kulüplerinin Yayın, Reklam ve İsim Hakkı Gelirlerine Konu İşlemleri

·         Temizlik, Çevre ve Bahçe Bakım Hizmetleri

·         Servis Taşımacılığı Hizmeti

·         Her Türlü Baskı ve Basım Hizmetleri

·         Yukarıda Belirlenenler Dışındaki Hizmetler

Önemli Bir Nokta; Yukarıda sayılan hizmetlerden hangi alıcılar, hangi hizmetler için kısmi tevkifat uygulaması yapacaklardır?

1.     KDV mükellefleri ve Belirlenmiş Alıcılar tarafından kısmi tevkifat yapılacak hizmetler şunlardır.

·         İş Gücü Temin Hizmetleri

·         Yapı Denetim Hizmetleri

·         Fason Olarak Yaptırılan Tekstil ve Konfeksiyon İşleri, Çanta ve Ayakkabı Dikim İşleri ve Bu İşlere Aracılık Hizmetleri

·         Spor Kulüplerinin Yayın, Reklam ve İsim Hakkı Gelirlerine Konu İşlemler

·         Temizlik ve Çevre Bakım Hizmetleri

·         Servis Taşıma Hizmeti

2.     KDV mükellefleri (sorumlu sıfatıyla KDV ödeyenler hariç) tarafından alınan,

·         Turistik Mağazalara Verilen Müşteri Bulma/Götürme Hizmetleri

3.     Belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun veya olmasın) tarafından alınan aşağıdaki hizmetler (Belirlenmiş alıcılar önceki bölümlerde sayılmıştır.)

·         Yapım İşleri ile Bu İşlerle Birlikte İfa Edilen Mühendislik-Mimarlık ve Etüt-Proje Hizmetleri

·         Etüt, Plan-Proje, Danışmanlık, Denetim ve Benzeri Hizmetler

·         Makine, Teçhizat, Demirbaş ve Taşıtlara ait Tadıl, Bakım ve Onarım Hizmetleri

·        Yemek Servis ve Organizasyon Hizmetleri

·         Her Türlü Baskı ve Basım Hizmetleri

4.     Yukarıda Belirlenenler Dışındaki Hizmetler

KDV mükellefleri tarafından, 5018 sayılı Kanuna ekli cetveller kapsamındaki idare, kurum ve kuruluşlara ifa edilen ve yukarıda belirtilmeyen diğer bütün hizmetler.

Kısmi Tevkifat Uygulanacak Teslimler Nelerdir?

·         Külçe Metal Teslimleri

Her türlü hurda metallerden elde edilen külçeler ile hurda metallerden elde edilenler dışındaki bakır, çinko ve alüminyum külçelerinin KDV mükellefleri ile Belirlenmiş Alıcılara teslimi bu kapsama girmektedir.  Burada iki istisna söz konusudur. Birincisi İthalatçılar, İkincisi ise üreticiler tarafından yapılan teslimlerde tevkifat uygulanmayacaktır.  Bunun dışındaki bütün safhalarda tevkifat uygulanacaktır.  

·         Bakır, Çinko ve Alüminyum Ürünlerinin Teslimleri

·         Hurda ve Atık Teslimleri

·         Metal, Plastik, Lastik, Kauçuk, Kâğıt ve Cam Hurda ve Atıklardan Elde Edilen Hammadde Teslimi

Bu bölümdeki malların, ithalatçıları tarafından teslimlerinde de tevkifat uygulanmayacak, sonraki safhaların teslimleri ise tevkifata tabi olacaktır. 

·         Pamuk, Tiftik, Yün ve Yapağı ile Ham Post ve Deri Teslimleri

·         Ağaç ve Orman Ürünleri Teslimleri

Tebliğin bu bölümüne göre de ithalatçılar tarafından teslimlerde tevkifat uygulanmayacaktır. İthalatçı tarafından düzenlenecek faturalarda bu husus ayrıca fatura da açıklanacaktır.

Tevkifat Uygulamasında Sınır, Belge Düzeni ve Beyan Nasıl Olacaktır?

Kısmi tevkifat uygulaması kapsamına giren her bir işlemin KDV dâhil bedeli 1.000.-TL. sını aşmadığı takdirde, hesaplanan KDV üzerinden tevkifat hesaplanmayacak, ancak sınırın aşılması halinde işleme ait bedellerin toplamı dikkate alınarak tevkifat yapılacaktır. 

Yazımızın yukarıda belirtilen Belirlenmiş Alıcılar ayırımında sayılanların, kısmi tevkifat uygulaması kapsamındaki teslim ve hizmetlerinde hesaplanan KDV, alıcıların durumuna bakılmaksızın, tevkifata tabi tutulmayacaktır.  

Tevkifata tabi işlemler dolayısıyla satıcılar tarafından düzenlenecek belgelerde; “işlem bedeli, hesaplanan KDV, tevkifat oranı, alıcı tarafından tevkif edilecek KDV tutarı, tevkifat dâhil toplam tutar ve tevkifattan sonra tahsil edilmesi gereken tutar” ayrıca gösterilecektir.

 Faturaya, borçlanılan miktar olarak rakam ve yazı ile tevkifattan sonra kalan tutar yazılacaktır.

Tevkifata tabi tutulan KDV, alıcılar tarafından (genel bütçeli idareler hariç) tevkifatın yapıldığı vergilendirme döneminde 2 No.lu KDV Beyannamesi ile beyan edilecek ve ödenecektir.  Bu vergilerin beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde, bu vergi tutarının ikmalen veya resen tarh edilerek vergi ziyaı cezası kesilmesi ve gecikme faizi hesaplanması gerekecektir.  2 No.lu KDV Beyannamesi ile sorumlu sıfatıyla beyan edilen tutar, 1 No.lu KDV beyannamesinde indirim konusu yapılacaktır.

Mal İadeleri ve Matrahta Değişiklikte Uygulama Nasıl Olacak?

Mal iadelerinde düzeltme, işlem bedeli üzerinden hesaplanan verginin tevkifata tabi tutulmayan kısmı üzerinden gerçekleştirilecektir.

 Tevkifat uygulaması kapsamında bulunan hizmetlerde düzeltme, ifa edilen hizmetin iadesi söz konusu olmayacağından, faturanın hizmetin ifasından önce düzenlendiği durumlarda hizmetten tamamen vazgeçilmesi ya da hizmetin sözleşme şartlarına uygun olarak gerçekleştirilmemesi nedeniyle işlemin matrahında bir değişiklik meydana gelmesi halinde yapılacaktır.

Fiyata farkı, kur farkı ve benzeri nedenlerle tevkifata tabi işlemin bedelinde bir artış ortaya çıkması halinde, bu artışla ilgili fatura düzenlenerek KDV hesaplanacak ve hesaplanan KDV üzerinden tevkifat uygulanacaktır.  Alıcı lehine, kur farkı oluşması halinde kur farkı tutarı üzerinden alıcı tarafından satıcıya fatura düzenlenerek, teslim ve hizmetin yapıldığı tarihteki oran üzerinden KDV hesaplanması yapılacaktır. Matrahta oluşan azalma tutarı, tevkifata tabi tutulmayan KDV tutarı ile birlikte, satıcı tarafından alıcıya iade edilecektir.  Söz konusu KDV tutarı alıcı tarafından 1 No.lu KDV beyannamesi ile beyan edilmesi gerekir.

Yazının başlangıç bölümünde değinildiği gibi,”Tevkifata Tabi İşlemlerde KDV İade Uygulaması İşlemleri” ayrı bir yazı konusu olacaktır.           

117 No.lu Tebliğle yapılan düzenlemelerden sonra tevkifat oranları ne olmuştur? (Kısmi Tevkifat)

S  O  N  U  Ç

KDV de Tevkifat işlemleri bugüne kadar muhtelif şekillerde düzenlemeler yapılarak uygulanmış olup, bu tebliğle 37 tebliğin tevkifatla ilgili bölümleri yürürlükten kaldırılarak tek tebliğde birleştirilmiştir.

Her ne kadar amaç ödenmesi gereken KDV nin “emniyet altına alınması” olsa da, asıl amacın, mali idarenin hazineye kısa sürede nakit girdisinin sağlanmasına yönelik olduğu bilinmektedir.

Uygulamanın tek tebliğde birleştirilmiş olmasının yararları da tartışılamaz,  uygulamalarda aksamalar oldukça da yeni tebliğlerin gündeme gelebileceği de tabiidir.

Özetlemeye gayret ettiğimiz 117 seri numaralı KDV Genel Tebliği umarım uygulayıcılar açısından kolaylık sağlar. Bakırköy, 02 Mayıs 2012

Necati AKIN